1 Tim. 3:14-16
"14 Hi ca na sin i ka ṭial lioah hin, ka saduhthah cu tuan i na sin i rat i nangmah hmuh kha a si. 15 Sihmanhsehlaw ka tlai sual a si ahcun hi ca nih hin zeitindah Pathian innchungkhar chungah kan umtu kan ziaza a si awk a si ti kha an chimh lai; Pathian innchungkhar cu a nungmi Pathian Khrihfabu, biatak a dirkamhtu le biatak i a tungpi kha a si.
16 Kan biaknak phung chung i aa thupmi biathli hi zeitluk in dah a ngan ti kha ahohmanh nih an al kho lo: Minung pum in a lang i ahmaan tiah Thlarau nih tehte a khaan,Vancungmi zong nih an hmuh.Miphun kip sinah a kong cu chim a si,Vawlei cung khuazakip ah mi nih an zumh i vancung ah a kai.
Biahmaithi: "2017 survey report ning ahcun America ram minung vialte lakah 69% nih khrihfa kan si an ti. Khrihfa ka si aa timi lakah 23% lawng hi zarh fatin hman tein biakinn ah aa pummi an si. Khrihfa aa timi lak ah 51% hi khuama caan aa pummi le aa pum bal lomi an si. Kum fate in Khrihfabu 5000 hrawng nih aa pummi an um ti lo caah an buu an ngol nain kum khat khrihfabu an dirhmi cu 1000 hrawng te lawng a si. Wale ram, England le US ram hmun tampi ah Thlarau thanghnak lio i an rak sakmi biakinn nganpi pi cu nihin ahcun aa pummi an um hna lo caah a cheu an khar i a cheu an zuar dih cang hna. Nihin kan vawlei ah Khrihfa tampi nih Khrihfabu a biapitnak kan hngalh khawh ti lo caah Khrihfabu tlaihchannak a zawr. Cucaah tuzing cu zeiruang ah dah Khrihfabu a biapit timi kan chim lai.
Big Idea: "Jesuh Khrih nih vawlei ah taksa in Pathian muisam a langhter bantuk in, Khrihfabu cu vawlei ah taksa in Khrih muisam langhtertu a si caah a biapi tuk"..
I. Jesuh Khrih ah vawlei nih Pathian muisam fiang tein a hmuh V. 16
Vawlei mi vialte nih fiang tein Pathian sining, ziaza le lungput kan hmuh, kan hngalh i kan biak khawhnak hnga Pathian nih Pathian muisam fiang tein a langhter. Cu a langhterning phun tampi lakah 1 Tim. 3:16 nih phun ruk a langhter:
1. Minung taksa in a lang (incarnation): Vawlei minung nih Thlarau a simi Pathian hi kan hngal kho bak lo. Minung nih Pathian fiang tein kan hngalh i kan biak khawhnak hnga ahcun Pathian kha minung nih hmuh khawmi pum le minung nih theih khawhmi aw he minung sin ah aa phuan a herh. Cucu Jesuh Khrih vawlei i a rak rat hnawh chan taktak cu a si. Jesuh Khrih ah khan Pathian cu minung taksa in aa lang, a lian ngan tukmi a sunparnak kha aa chiah i vawlei nih a hngalh khawh tawk tein kanmah level tein Pathian muisam kha a kan hmuh sak. (ref: Heb. 1:3, Col. 1:15).
2. Thiang Thlarau nih Pathian tling a sinak tehte a khan: Mirang nihcun “Vindicate” timi biafang a hman. A sullam cu “declared righteous”=mithiang, sual ngei lo a si tiah thanh” tinak a si. A sunparnak chiah takin toidornak he a rat caah Thiang Thlarau nih sual ngei lo Pathian a si zia kha vawlei hngalh in a phuan piak. Tipil a inn lio ah Pa le Thiang Thlarau nih aw le thuro hmang in a sinak taktak an phuan (Matt. 4), a thih lio thawh thannak a sinak a phuan than (Rom. 1:4).
3. Vancungmi nih zong nih fiang tein an hmuh: Vancungmi kan timi cu Pathian nih a rian bawmtu ding ah kanmah bantuk in aa sermi vemi an si (Heb. 1:14). Jesuh pawi a si lio ah vancungmi nih Mary sinah thawng an thanh, a chuah lio zong ah tuukhal pawl sin ah thawng an thanh than, tukforhnak a tuar dih zong ah vancungmi nih an hung hnemh, thihnak in a thawhthannak lio zong ah nu hna sin ah thawng an thanh i vancung a kai than lio zong ah zultu pawl an hnemh hna.
4. Miphun vialte sin ah a kong chim a si: Jesuh, nih thihnak in a thawh than hnu ah, vawleicung khuazakip ah ka zultu nan ser hna lai tiah nawl a pek hna (Matt. 28:19-20). Lamkaltu 4:12 zong ah “minung nih khamhnak kan co khawhnak ding MIN pakhat te lawng a um i cucu Jesuh min a si tiah a ti. Vawlei miphun vialte sin ah ka thawngtha, ka khamhnak kong phuan a si dih hnu lawng ah ka ra than lai tiah Jesuh nih a ti (Matt. 24:14).
5. Vawlei minung nih an zumh: Nihin ni tiang Jesuh Khrih cu thihnak in luatnak pe khotu umchun tiah zumhmi le biakmi a si.
6. Vancung ah a kai than: Jesuh nih a hramthok tein kei cu vancung in a rak rami ka si, tiah a ti zungzal. Judah miphun ruahnak ahcun Van cu Pathian umnak bak a si tihi a si. Cucaah dahkaw “Pathian pennak le Vancung pennak” kong zong ah aa dangmi an si lo, tiah kan chim cang khah. Atu cu Jesuh vancung ah a kai than cang. Vawlei ah a rian a lim cang caah Pathian umnak hmun Van ah a kai tinak khi a si.
1 Tim. 3:16 nih a kan cawnpiakmi cu “Jesuh nih vawlei minung hna sin ah Pathian muisam le sining tling a langhter” ti hi a si.
II. Khrihfabu ah vawlei nih Jesuh Khrih muisam fiang tein a hmuh ve V. 14-15
Vawlei tuanbia ah voikhat te lawng Pathian cu minung pumsa he minung lakah khua a rak sa. Cucu Jesuh vawlei i a rak len lio caan lawng kha a si. Kha caan kha zeitikhmanh ah khirh than awk a tha ti lomi caan a si; Jesuh cu minung pumasa hrin than a si bal ti lai lo! Cucaah Jesuh nih vancung a kai than hnu ah, vawlei i pehzulh in a muisam langhtertu le a tuanmi rian pehzulh tu ding ah Khrihfabu cu a dirh (Matt. 16:18). Cucaah Jesuh Khrih kha Pathian muisam le sining langhtertu um-chun a rak si bantuk in Khrihfabu cu Pathian Khrih muisam le sining langhtertu um-chun kan si ve. 1 Tim. 3:14-15 karlak ahhin, vawlei ah Khrihfabu kan dirhmun a biapit ning phum thum in a langhter:
1. Khrihfabu cu Pathian innchugkhar kan si: “Pathian innchungkhar” ti cu “an pa bik ah Pathian a simi innchungkhar” tinak khi a si. Hi nih fiang tein a langhtermi cu “Khrihfabu chung minung khat le khat kan i pehtlaihning hi, innchungkhar pakhat chung minung pehtlaihnak bantuk a si awk a si” tinak khi a si. Dawtnak nih a ukmi pehtlaihnak in Khrihfabu nih Khrih muisam a langhter a herh. Khrihfabu nih mission rian zong kan tuan lai i misifak miharsa zong kan zohkhenh ko hna lai; nain kha hlan ah khan kan mah buu chung minung dihlak unau rual bantuk in i zoh khawh, kan chiatnak le kan thatnak tling tein i hrawm khawh hmaisa hi Bible cawnpiakning a si. Pathian innchungkhar kan sinak langhter kha Khrih nih Khrihfabu a dirhnak ruang pakhatnak a si. Unau rual bantuk in khat le khat kan i dawt, kan zawn kan i ruah i kan i tlaihchan hna ahcun Khrihfabu ah vawlei nih Khrih muisam a hmuh ko lai.
2. Khrihfabu cu a nungmi Pathian ta a si: Hi kaa ahhin a nungmi “Pathian Khrihfabu” a timi nih Khrihfabu cu Pathian hrimhrim a um i rian zong a tuannak hmun a si tinak khi a si. A can ahcun kan thawngthachim le kan hlasak a tluan lo can zong a um ko lai; nain minung ton ding in siloin Pathian ton ding in kan rat ahcun hlawknak kan hmuh zungzal ko lai. Voikhat cu, US president zong an i pumh tawnnak hmun, Washington DC ah a ummi biakinn pakhat hngaktu pa mizeimaw nih phone a rak chonh. “Hello, tu zarhpi Ni nan Church ah president aa pum lai maw” tiah an rak hal. Cu pa nihcun “President aa rak i pum lai le pumh lai lo cu ka hngal ve bak lo nain a nungmi Pathian kan lak i aa pumh lai caah kan sinah rak ra law na sung hrimhrim lai lo eee tiah a ti” ti a si. “Pathian innchungkhar” timi nihcun khrihfabu chung ah member khat le khat kan i pehtlaihning a langhter nain “a nungmi Pathian khrihfabu” timi nihcun khrihfabu le Pathian karlak pehtlaihnak a langhter ve. Zeidang vialte nak in Pathian ton, Pathian hmuh kha kan saduhthah bik a si ahcun Khrihfabu ah vawlei nih Khrih muisam a hmuh ko lai.
3. Khrihfabu cu biatak dirkamhtu tungpi a si: Bible sianginn ah mi tampi an kai, Lai mi Bible sianginn kaimi thah cawk lo kan si kan tit awn; nain Bible sianginn a kai lomi kan tam deuh rih. Lai mi khrihfabu tam deuh ah, Bible cawnpiaknak le Bible doctrine cawnpiaknak a tlawm tuk caah kan zumhnak ah i lunghmuihnak kan ngei kho hna lo. Zeiset kan zumhmi le kan zumh lomi an si kan hngal kho lo. 2005 lio ah khan avoikhat nak khua dang ah thawngthachim ding in ka rak kal. Cu lio ah, zohchun awk a tlak ngaingai mi thawngtha chimtu nupa ka ton hna. An nu kha, khua mi he Bible zumhning kong ah an i ceih i an zumhning an chimhmi nih a lung a tuai caah an pa sin ah a ra i “kan pa, mah ticun dawh an ti cu…mah cu kan nih kan zumhning a si maw?” tiah a rak hal. An pa aa bochanning uar a um tuk nain ka chim duhmi cu Lai mi nih kan zumhning le kan zumhloning kan i fian cio lomi hi a poi tuk. Member palh a si lo; Khrihfabu kalning ruang zong ah a si kho. Nain zei bantuk a si zong ah, Khrihfabu cu zumtu vialte caah kan sianginn bantuk in kan kai peng nak hmun a si caah Bible cawnpiaknak le Bible doctrine zatawk tal Khrihfabu ah kan cawn lo ahcun zeitindah Pathian lungton zia cu kan thiam khawh lai. Jesuh Khrih kong biatak, Bible kong biatak, Khrihfabu kong biatak le Pathian kong biatak vialte dirkamhtu ding ah Pathian nih Khrihfabu hi rian nganpi a kan khinh. Cucaah Khrihfabu nih kan zumhmi Pathian kong fiang tein kan hngalh le kan dirpi ahcun Khrihfabu ah vawlei nih Khrih muisam a hmuh ko lai.
Biafunnak: Vawlei hmun tampi ah zumtu nih khrihfabu an kal tak cuahmah cang; sihmanhsehlaw kan Bawipa nih mithiang mi hna a kan lak hlan poh cu, Khrihfabu dah ti lo vawlei ah Khrih muisam le sining a langhter khotu thil dang zeihmanh a um lo. Cucaah Khrihfabu hmang in vawlei nih Khrih muisam an hmuh khawhnak hnga Khrihfabu chungtel vialte unau rual bantuk in i daw hna u sih, Pathian ta kan si bantuk in Pathian duhnak kha kan duhnak sang bik ah chia zungzal hna u sihlaw Pathian biatak fiang tein a hngal i aa nungpi tu si ko hna u sih. Kan kiangkap ummi nih “hi mi hna nun ahhin Pathian muisam ka hmuh” tiah tehte khan hna seh.
Illustration: Gicomo Puccini timi hi Hlan lio ah hlasak phuah thiam minthang a rak si. A.D 1922 ah khan ruah lopi in cancer nih a rak tlak. Cancer zawt nak in a thih ding aa fiang hnu ah, a donghnak hla ka tial tak lai tiah a rak ti. A siangngakchia pawl nih dai tein i din ko, tial ti hlah ko, tiah an rak ti len nain ka lim manh lo zong ah ka siangngakchia pawl nih nan hun peh te ko lai tiah a rak ti hna. 1924 kum ah khan Puccini cu a cancer cun a thi. Cucaah a siangngakchia pakhat, Arturo Toscanini timi pa nih a hla tial cu a hun peh i a lim. Cu hnu kum 2 a ruah hnu, 1926 kum ah khan Milan khuapi ah Music khawmpi an rak tuah. Cu lio ahcun cu hla a peh piaktu pa cu Choir phu hruaitu a rak si caah a sayapa nih a rak tialmi hla te kha a sak pi hna. an hun sak i pahnihnak tiang an sak dih bak ah khin, cu pa cu aw thangpi in a ttap i "Hi kaa tiang hi ka master pa nih a tial i a thi..sihmanhsehlaw a hnuzultu pa nih a dih tiang a peh.." tiah mizapi theih in a chim.
Kan nih kan master pa Jesuh cu vancung ah a kai cang sihmanhsehlaw amah ai-awh in a kal takmi riantuantu ding cu Khrihfabu zumtu nangmah le keimah rian a si. Kan nunnak ah Khrih muisam lanhgter hna u sih.
Pastor Hrambik Lian
Lai Christian Church (LCC)
On July 01, 2018 (Sunday morning)
No comments:
Post a Comment