Nau Hrawh Hmang Pawl Hi Pathian Nih Zeitindah A Tuah Hna Lai?

Biadomhnak:

Nihin kan vawlei cungah Ebola le ISIS ralnak in ttih a nung deuhmi cu, nupaw chung nau sem cungah, tuchan minung kan lungput hi a si. Vawlei cung dihlak huap in chim ahcun a sau tuk lai caah tahchunhnak pakhat hmangin, hun fianter tuah ning. Nihin vawlei cungah khrihfa ram lawng siloin vawleipi nih nupa ah a ruah ciomi cu, United States of America ram hi a si. America cu khrihfa ram a si. Nihin vawlei ah ttih bikmi le uar bikmi ram zong a si fawn. Sihmanhsehlaw nihin America ram ah, “minute 1 ah nupaw chung nau 3, nikhat ah 40000, kum khat ah 1,500,000 thah peng an si’, tiah cithlattu hna sin in report hmuh a si. 

Nupaw chung nau thatu 93% nih an naupawi mi an duh tthan lo ruangah an thah hna i, nu le dam lonak ruangah 3%, nau dam lonak ruangah 3% thah an si i, tlaihhrem le pawngsual ton ruangah nau aa hrawkmi hi 1% lawng an si. Tuak ko, kan vawlei nih nupaw chung nau thah hi rawl einak in kan iawlh deuh cang hih! Vawlei cung ram nganngan ram 7 (Canada, China, Netherlands, North Korea, Singapore, United States, Vietnam) ah cozah nih nawl a pek cang. Kan mifim hna nih a thahning le thahnak hramnam phun phun an ser cuahmah. Minung nih ding tein khuaruah khawhnak kan thlau cang hih! Kan nih Lai miphun khrihfa zong nih duhduh in paw chung nau, kan thah cuahmah ve hna. A poi taktak! Cucaah nupaw Chung nau thatu pawl cungah zeithildah a tlung lai, timi hi tutan cu felfai tein hun zoh tuah hna u sih.

 

Part I

Nupaw Chung Nau Thah Ngamnak Lungthin Hi Minung Nunnak Hmuhning Hmanlo In, A Chuahmi A Si:

Vawlei cungah biaknak tampi a um i biaknak kip nih minung nunnak kan hmuhning aa dang cio. Caan kan ngeih ahcun pakhat hnu pakhat in fianter khawh kan hun i zuam te lai.  Zeiruangah dah nau kan hrawh ngam, tiah cun minung nunnak kongi kan hmuhning a hman lo ruangah a si. Asi ahcun, minung nunnak a zeiset zawn i kan ruahnak hmanlo nihdah,  nupaw chung nau thah ngamnak lungthin hi a kan pek? timi hi pakhat hnu pakhat in hun zoh hna u sih.

1. Minung Nunnak Hi Zeitik In Dah Aa Thawk?

Minung nunnak zeitik in dah aa thawk, timi kongah hin vawlei mithiam sang tampi lakah buainak nganpi a um. A cheu nih minung nunnak cu nu chungin kan chuah bak ah aa thok, zeicatiah nu paw chung an um chung poah cu nule nunnak in an nung, tiah an ti. Asinain nihin scientist tam cem nih, “minung nunnak cu nu ci le pa ci, nu nauinn chung i aa ton bak in, minung nunnak cu aa thok”, tiah an fehter cang. Nu ci le pa ci aa peh bakah, a nu nunnak he aa khat lomi nunnak dang, a nu paw chungah aa sem, tiah an ti. Hihi nau aa hrawkmi tam deuh nihcun kan hngalh mi le kan zumh mi a si ko. Nain kan mit nih a hmuh lomi nau nunnak nak hi, biapi ah kan chiah lo ruangah le kan mah duhnaktu biapi deuh i kan chiah ruangah, nu paw chung nau hi kan thah tawn theu hna.

2. Minung Nunnak  Hota Dah A Si?

Mithah cu, minung nunnak ngeitu Pathian hmaiah sual a si, tihi khrihfa nihcun kan zumh dih. Asi ahcun kan paw chung nau kan thah hi, paw chung nau cu nunnak a ngei rih lo, tiah kan zumh ruangah a si lo ahcun kha naute nunnak ngeitu taktak kan hngalh fian lo ruangah a si kho men. Nihin vawlei cungmi tampi nih nu paw chung nau nunnak ngeitu cu a Nu/pa a si, tiah an ti cang.

Sihmanhsehlaw kan nih khrihfa nihcun nu paw chungum nau nunnak si seh, a chuak cangmi ngakchia hna nunnak si seh, upa nunnak si seh, a dihlak in a ngeitu cu Pathian a si, tiah kan zumh. Upa le upa ithah lawng sual ah ruah i, paw chung nau thah balte sual ah ruah khawh lo hi cu, minung nunnak ngeitu Pathian nih nunnak a hmuhning kan fian lo ruangah a si ko. Nunnak cu Pathian nihcun a hmet zongah, a ngan zongah, a dihlak in aa rual tein, biapi ah chiah dih hna.

3. Minung Nunnak Man Hi Zeitluk In Dah A San?

Hi kongah hin vawlei cung minung kan hmuh ning aa dang cio. A tlangpi in, minung nunnak man (value) kan khiah ning hi, kan nunnak ngeitu ah kan zumh cio mi (pathian) dirhmun le tinhpiakmi he aa zul cio. Muslim nih minung nunnak cu man (value) an khiah ning aa dang i Buddhist nih an khiah ning aa dang ve. Kan nih khrihfa nih nun man kan khiah ning cu a sang taktak. Khirhfa zumhning in minung nunnak cu sertu Pathian muikeng mi, sual ngei lo Pathian fapa Jesuh Khrih thisen in cawkmi, Thiang Thlarau nih celhcihmi le Pathian nih zungzal in zungzal tiang a mah sin um dingin a timhmi a si, tiah kan zumh.

Khrihfa pakhat si ve ko tung i a sunglawi tukmi nunnak ngei ve mi, nu paw chung nau kan thah ngamh le kan thah sian ko rihmi hi cu khrihfa zumhnak nih, Baibal cawnpiak ning in, nunnak man a khaihmi kan i hrawm khawh rih lo caah a si ko.

Hi kongah hin Baibal nih zeitindah a chim, timi (part II) a rauh hlan ah hun chuah khawh kan izuam lai.